Anaplazmoza u psów – groźna choroba odkleszczowa

Anaplazmoza należy bardzo poważnych chorób odkleszczowych. Dotyka psów i innych gatunków zwierząt. Wywoływana przez bakterie z rodzaju Anaplasma przenoszone przez kleszcze, głównie te z rodzaju Ixodes. Opiekunowie i hodowcy psów powinni być świadomi ryzyka i objawów tej choroby, aby szybko reagować, ponieważ w przypadku anaplazmozy czas reakcji na pierwsze symptomy jest kluczowy w walce z chorobą. W związku z powyższym zapraszamy do przeczytania tekstu.

Etiologia

Bakterie odpowiedzialne za anaplazmozę – Anaplasma phagocytophilum oraz Anaplasma platys, są przenoszone przez kleszcze. Podczas żerowania na zwierzęciu kleszcz może zainfekować psa. Żerowanie trwa od kilku godzin do kilku dni, a do transmisji bakterii dochodzi najczęściej pod koniec tego okresu, co oznacza, że skuteczne usunięcie kleszcza w ciągu pierwszych 24 godzin może znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia. Kleszcze są najbardziej aktywne w ciepłych miesiącach, od wiosny do jesieni, ale w niektórych regionach mogą, to być znacznie dłuższe okresy. W Polsce w związku ze zmianą klimatu można mówić o zagrożeniu chorobami odkleszczowymi przez cały rok. Pajęczaki te preferują zarośnięte, wilgotne środowiska, więc psy, które spędzają dużo czasu na zewnątrz, w szczególności w lesie lub w wysokiej trawie, są szczególnie narażone na zakażenie.

Transmisja patogenu

Kleszcz zaczyna żerować na psie, przerywa barierę ochronną jaką jest powłoka skórna przy pomocy narządu gębowego przypominającego nożyczki (chelicerae), a dzięki ryjkowi (hypostome) tworzy otwór w ukrwionej tkance. Następnie zasysa wpływającą krew.. Kiedy kleszcz żeruje, jego ślina, zawierająca substancje antykoagulacyjne i immunosupresyjne, ułatwia proces ssania krwi, ale także stwarza środowisko sprzyjające przenoszeniu patogenów.

Transmisja patogenu

Anaplasma phagocytophilum, odpowiedzialna za najczęściej występującą formę anaplazmozy u psów, znajduje się w przewodzie pokarmowym kleszcza. Bakterie te są przenoszone z przewodu pokarmowego pajęczaka do jego gruczołów ślinowych w trakcie procesu żerowania. Następnie, wraz ze śliną kleszcza, bakterie są wstrzykiwane do krwiobiegu psa. Ważne jest, że proces ten zwykle zajmuje kleszczowi od 24 do 48 godzin, co oznacza, że szybkie usunięcie kleszcza może zapobiec zakażeniu.

Inwazja i infekcja

Po przedostaniu się do organizmu psa, Anaplasma phagocytophilum infekuje neutrofile – rodzaj białych krwinek odpowiedzialnych za obronę organizmu przed infekcjami. Bakterie wykorzystują neutrofile jako „hosta”, w którym mogą się rozmnażać i unikać bezpośredniego ataku przez system immunologiczny psa. Infekowane neutrofile mogą następnie krążyć po całym organizmie, rozprzestrzeniając infekcję na różne tkanki i narządy, co z kolei może prowadzić do ogólnoustrojowych objawów chorobowych.

Reakcja organizmu

Odpowiedź immunologiczna psa na zakażenie Anaplasma phagocytophilum jest złożona i obejmuje zarówno odpowiedź nieswoistą (wrodzoną), jak i swoistą (nabytą). Jednakże bakterie te mają zdolność do manipulowania i unikania odpowiedzi immunologicznej, co może utrudniać leczenie i prowadzić do przewlekłej, utajonej infekcji.

Rozwój choroby

Bez odpowiedniego leczenia, infekcja może prowadzić do różnorodnych, poważnych komplikacji, w tym anemii, problemów z krzepnięciem krwi, zapalenia stawów, niewydolności nerek, a nawet śmierci.

Poznanie i zrozumienie mechanizmu zakażenia jest kluczowe dla opracowania skutecznych strategii profilaktycznych i terapeutycznych, mających na celu kontrolę anaplazmozy wśród populacji psów. Wczesne wykrywanie i odpowiednie leczenie są niezbędne do zapewnienia zdrowia i dobrostanu zarażonych zwierząt.

Objawy anaplazmozy

Anaplazmoza objawia się w różny sposób, w zależności od stadium choroby i ogólnego stanu zdrowia oraz wieku psa. Do najczęstszych objawów należą:

• Gorączka,
• Zmęczenie i letarg,
• Utrata apetytu,
• Bolesność i obrzęk stawów,
• Powiększenie węzłów chłonnych,
• Krwawienia z nosa lub wewnętrzne krwawienia.

Diagnostyka

Diagnostyka anaplazmozy opiera się przede wszystkim na badaniach serologicznych, które wykrywają obecność przeciwciał przeciwko bakteriom Anaplasma. Dodatkowo, testy molekularne PCR są używane do identyfikacji DNA bakterii w krwi zakażonych psów. Ważna jest również dokładna historia medyczna oraz obserwacja objawów, co może pomóc w szybkim postawieniu diagnozy.

Leczenie

Leczenie anaplazmozy polega głównie na stosowaniu antybiotyków z grupy tetracyklin, takich jak np. doksycyklina. Terapia trwa zazwyczaj od 4 do 6 tygodni, w zależności od ciężkości infekcji i odpowiedzi na leczenie. Bardzo ważne jest, aby nie przerywać leczenia nawet po ustąpieniu objawów, co zapobiega nawrotom choroby.

Profilaktyka

Aby zabezpieczyć psa przed anaplazmozą, konieczne jest stosowanie środków przeciwkleszczowych, takich jak obroże, krople na skórę, spraye czy tabletki, które są dostępne na rynku weterynaryjnym. Regularne kontrolowanie skóry psa, zwłaszcza po powrocie z terenów zielonych, oraz szybkie i bezpieczne usuwanie kleszczy, również odgrywają kluczową rolę w profilaktyce.

Rasy psów szczególnie narażone na anaplazmozę

Anaplazmoza może wystąpić u psów wszystkich ras, jednak pewne czynniki związane z trybem życia i genetyką mogą sprawiać, że niektóre rasy są bardziej narażone na zakażenie. Predyspozycje rasowe mogą wynikać zarówno z czynników behawioralnych, jak i biologicznych. Na przykład, psy, które spędzają dużo czasu na zewnątrz, zwłaszcza w obszarach o dużym zagęszczeniu kleszczy, są bardziej narażone na kontakt z tymi pasożytami i, co za tym idzie, na ryzyko zakażenia Anaplasma.

Genetyka: Niektóre rasy mogą mieć genetyczne skłonności do słabszej odpowiedzi immunologicznej na patogeny przenoszone przez kleszcze, co czyni je bardziej podatnymi na ciężkie przebiegi choroby.

Tryb życia: Psy, które spędzają dużo czasu na zewnątrz, zwłaszcza w miejscach o dużym zagęszczeniu kleszczy, są bardziej narażone na anaplazmozę. Również rasy pracujące w terenie, takie jak psy myśliwskie czy pasterskie, ze względu na swoje zadania, mogą mieć zwiększone ryzyko zakażenia.

Psy myśliwskie i pracujące

• Labrador Retriever i Golden Retriever: Te rasy często są wykorzystywane w polowaniach i innych aktywnościach na świeżym powietrzu, co zwiększa ich ekspozycję na kleszcze.
• Owczarki niemieckie: Znane ze swojej pracy w policji i jako psy ratownicze, często operują w terenach, które mogą być zasiedlone przez kleszcze.
• Setery i Spaniele: Rasy te tradycyjnie są używane do polowań w zaroślach, gdzie kleszcze są obficie obecne.

Rasy pasterskie

• Border Collie i Australian Shepherd: Psy te często pracują na otwartych przestrzeniach i mogą być bardziej narażone na kontakt z kleszczami w terenach wiejskich.

Rasy północne

• Siberian Husky i Alaskan Malamute: Chociaż te rasy są mniej typowe dla obszarów o wysokiej aktywności kleszczy, ich grubszą sierść może utrudniać wykrycie i usunięcie kleszczy.